ප්‍රචන්ඩ රළ මැද අනතුරක් - සයුරේ දසවසක්

දස වසරක මාගේ නාවික දිවියේ ලැබූ අත්දැකීම් හා සිදුවීම් බොහොමයි. ඒවා හොඳ හා නරක සම්මිශ්‍රණයක් වෙනවා. මෙතැන් පටන් ලියවෙන්නේ නාවිකයෙක්ගේ නාවික දිවියේ ලබන්නට තිබෙන නරකම සිදුවීම් අතරින් දරුණුම එකකි.  මෙය  මාගේ බ්ලොගයට ලියනවාද නැද්දයි බොහෝ වාරයක් සිතමින් හුන් දෙයක්. එදා  මා සමඟින් මේ සිදුවීමට මුහුණ දුන්න සැමගේ සිත් සතන්වල මේක අමතක වෙලා නැතිව ඇතියි සිතමි. 

මුහුදු රළ නැව් තට්ටුවට වඩා ඉහළින් වැදෙනා අන්දම

ජර්මානු නැව් සමාගමකට අයත් 2003 වසරේ ජර්මනියේ ගොඩනැගූ කන්ටේනර් බාහාලුම් (Container vessel) නෞකාවක සේවයට එක්වන්නට ලැබෙන්නේ 2004 නොවැම්බර් මාසයේදීය. වසරක සේවා කාලයකින් පසුව මාස 3 කට ආසන්නව නිවසේ රැදී යළිත් එම නෞකාවට එක්වන්නේ එක පිට කරන දෙවන සේවා කාලයක් වශයෙනි. අපට නියමිත කාලසටහනට අනුව 2006 වසරේ ජූනි මස 25 ඉරුදින දහවල් කොළඹ වාරයේ ජය බහලුම් පර්යන්තය වෙත පැමිණිය යුතු වුවත් සවස් වෙනතෙක් කොළඹ වාරය ආසන්නයේ පාවෙමින්  (Drift) රැදී සිටියේ නියමු මැදිරියෙන්  ( Pilot Station - පයිලට් ස්ටේෂන්) කැදවිමක් ලැබෙන තුරුය. කෙසේ හෝ නෞකාව ජැටියට ගැටගසා අවසන්වෙද්දී සවස 7 පසුවන්නට ඇත. කොළඹ වරාය අවට මහ සයුර තරමක රළු කැළඹිලි ස්භාවයක් ගෙන තිබූ අතර දිය කඩනයකින් වටව තිබුනත් වරාය ඇතුලත මුහුදටත් එය  තරමකට බලපා තිබුනි. නෞකාවේ සේවයේ නියුතු ලාංකික අපගේ නිවෙස් වල සාමාජිකයින් වරාය බලපත්‍ර රැගෙන පැමිණ තිබුනේ නැවට ගොඩවැදී පියා හෝ දරුවා සමඟින් ටික වේලාවක් හෝ ගත කරන්නටය. කොළඹට එන ගමනේදී නැවේ ලාංකික සියල්ලන් ලක ලෑස්ති වෙන්නේ සතියකට කලින් සිටයි. තමන්ගේ කැඹින් කාමර සුද්ද පවිත්‍ර කර අලුත් ඇද ඇතිරිලි දමා අඬ නිරුවත් පින්තුර සහිත කැලැන්ඩර් ඉවත්කර බුදු රූප දේව රූප එම ස්ථානයන්ට වැඩම්මවාලන්නට කටයුතු කරමින්ය. බොහෝ චින හා ඒ ආශ්‍රීත අවට රටවල් වලින් නැවට ආහාර හා අනෙකුත් අත්‍යාවශය දව්‍ය ලබා ගැනීමේදී එම සේවා සපයන ආයතන (Ship Chandler) වලින් අනුගාහක තෑගි වශයෙන් කැප් තොප්පි කාඩ් පැක් අඬ නිරුවත් කාන්තා රූපවලින් හැඬවුනු කැලැන්ඩර ආදිය ලබා දෙයි. නැවේ බොන්ඩඩ් ස්ටෝරුවෙන් ලබා ගන්නා විස්කි බෝතලයක් කොකා කෝලා හෝ ෆැන්ටා කේස් එකක් තබා ගන්නේ නිවෙස් වලින් එන අයට සලකන්නටය. 

එදා මහ රාත්‍රියේදි නෞකාව පිටු පසින් බැඳ දමා තිබූ කඹයක් (Aft Mooring rope) කැඩියන්නේ අසුබයන් කියාපාන්ට මෙනි. මේ හදිසි අවස්ථාවට සියල්ලන් කැදවූ අතර අපේ එකෙකු දෙන්නෙකු සිටියේ ගෙවල් වලින් ආ නෑයන් සමග සෙට්වී හොද හැටි බිමත්වයි. රුමේනියන් ජාතික ප්‍රධාන නිලධාරිතුමා (Chef Officer -C/O) වැඩට බැස්ස අතර විංචිය (Mooring Winch) හසුරවමින් කැඩුනු කඹය ඉවත් කර වෙනත් කඹයක් දමන්නට සැරසුනි. මේ වැඩයට මා ඇතුලු තවත් කිහිපදෙනෙකු සම්බන්ධවු අතර මැදිවියේ හුන් සමාන්‍ය නැවියෙක් (Ordinary Seaman - OS) බමර පදමින් සිටියේ කරන කියන දේවල් හතර අතේ පටලවමින්ය. ඔහු බීමත්ව සිටින බව හොදින් ප්‍රධාන නිලධාරියාට නිරික්ෂනයවිය. නැවියාට ඒ කටයුත්තේ කාර්්‍යයන් කරන්ට නොදී අප ඔහුව බේරාගනිමින් පැයකට ආසන්න කාලයක් ගතකර ඒ යුද්ධය අවසන් කරන්නට හැකිවුනි. බහාලුම් ගොඩබා හා පටවා අවසන්ව 26 වන දින පාන්දර දෙක හෝ තුන අතර කාලයකදී අප නෞකාව පිටත් වන්නට සැරසුනි. නින්දට වැටි සිට අවදිව වෙනත් වැඩක යෙදි ආපසු ඇදට වැටුනත් එකවරම නින්ද වැලදගන්නේ නැත. ඇදට වැටුන විගස ස්විචයක් නිවා දමන්නාක් සේ නින්දට වැටෙනා කෙනෙකු නොවූ මා බොහො වේලාවක් ඇදේ එහාට මෙහාට පෙරලෙමින් නින්ද ලබන්නට වැයම් කරන්නෙකි. නින්දට වැටි ටික වේලාවකින් දුරකථනය නාද වි නැව පිටත්වීමට ආසන්න බවත් එයට සුදානම් වි නැවේ පසුපස කොටසේ ස්ටේෂන් වන ලෙස දැනුම් දුනි.  තද නින්දේ හුන් මා බොහෝ අසීරුවෙන් නැඟිට පසුපස කොටසට ගියෙමි. එහි අණ දෙන්නා ලෙසින් සිටි තුන්වන නිලධාරියා (3rd Officer) අපි ගෑණු පිටර් ලෙසින් හැදින්වූ අඩි හයකට වඩා උස් යුකීනීයානු කෙසග දිග් දන්ඩෙකු විය. ඒවන විටත් තරමක බඹර පදමින් හුන් සමාන්‍ය නැවියා පිස්සු කෙලින්නට විය. කෙසේ හෝ ඔහුගේ වැඩ කොටසත් අප විසින් කරමින් වැඩය ගොඩදාගන්නට හැකිවිය. නැව කොළඹ වරායෙන් පිටත්වු පසුව යළිත් නින්දට වැටුනෙමි.

 සුපුරුදු පරිදි අවදිව මෙස් කාමරයට ගොස් උදෑසන පාතරාසය ගනිද්දී ආරංචි වුයේ සමාන්‍ය නැවියා තුන්වන නිලධාරි ගෑණු පිටර් සමඟින් වලියක් දාගෙන ගුටිකා ඇති බවය. ඔහු ගේ ඇස වටේටම නිල් පැහැ රවුමක් සිටින්නට ගෑණුපිටර් අත දිගහැර මුෂ්ඨි ප්‍රහාරයක්  එල්ලකර තිබුනි. ඔහු මේ පිලිබදව කැප්ටන්ට පැමිණිලි කර තිබුනේ සමාන්‍ය නැවියා සිටියේ බීමතින් බවත් ඔහු රණ්ඩුවට පැමිණ පහර දුන් බැවින් තමාත් පහරදුන් බවයි. රාජකාරි වේලාවේ බීමතින් සිටිම හා සේවය පැහැර හැර රන්ඩු කරගැනීම නැවේ සේවයෙන් ඉවත් කෙරෙන්නක් බැවින් අප සියල්ලන් පවසා සිටියේ ඔහු බීමතින් සිටියේ නැත කියාය. අවසානයේ මේ ප්‍රශ්නය ප්‍රධාන නිලධාරියා විසින් විසදා දැමුවේ නැව බැඳ දමා තිබූ කඹය කැඩුනු අවස්ථාවේ ඔහු දුව පැන හොදින් වැඩ කළ බවත් ඒ මොහොතේ බීමතින් සිටි බවක් තමන්ට නොදැනුනු බව කියමින්ය. ඇත්තෙන්ම ඔහු කීවේ බොරුවකි. නෞකාවේ  ශ්‍රී ලාංකික කැප්ටන් අපේ මිනිහා බේරාගන්නට උත්සාහ කළේද නැත.  අන්තිමේදි ගුටිකාපු අය විසින් සමාව ඉල්ලාගෙන දුරදිග නොයවා ගැටලුව විසදාගත්තෝය. 

එළියට බැසීම මරුවාට අතවැනීමකි.

නැව කොළඹ වාරයෙන් පිටත්වූ පසුව දිගින් දිගටම ප්‍රචන්ඩ මුහුද රළ අපිට බාදා කරන්නට විය. දැවැන්ත නෞකාවක් වූ මෙය චන්ඩ රළ විසින් කුඩා පොල් ලෙල්ලක් මෙන් උස්සා වීසිකළේය. දෙපැත්තට මෙන්ම ඉදිරියට හා පසුපසට පැද්දෙන නැවක සිටගෙන සිටිමත් කෙතරම් අපහසුද කියා එම අවස්ථාව විදි අයකුට විනා වෙන අයට පහදා දීම අසීරුය. එන්ජින් කාමරයේ වෙනදා කෙරෙන කාලසටහන් වැඩ නොකෙරුනු අතර ලාංකික අප තිදෙනාටත් ( එන්ජින් අංශයේ අනෙක් අය සියල්ලන්ම යුක්කීන රුසියානු හා පෝලන්ත රටවල අයයි ) වර්ක් ශොප් එකට වී කුමක් හෝ සැහැල්ලු වැඩක් කරගන්නා ලෙසින් උපදෙස් ලැබිණ. 26 පාන්දර කොළඹ වරායෙන් පිටත්වූ අප නෞකාටව් මීළග ගමනාන්තයවන්නේ සුවදි ආරාබියේ ජෙඩාහ් වරායයි (Jeddah). මෙය දින පහක් හෝ හයක් ගතව ගමනක් විය. දරුණු රළ පහරින් පිඩාවිදින දෙවැනි දිනයත් උදාවුනි. සැමගේ තිබුනේ උදයෝගිමත් ප්‍රබෝධමත් භාවයක් නොව මැලවුනු මුහුණුය. එන්ජින් කාමරයේ අප තිදෙනා වැඩහලට වි තෙල් පිසදමන්නට ගෙනා රෙදි ගොනියක් මතට හිදගෙන කතාවකට වැටි හුන්නෙමු. උදෑසන නවයට පමණ නෞකාවේ හදිසි අවස්ථා දැන්විමේ සීනුව (General Alram)  නාදවන්නට විය. චන්ඩ කුණාටු මුහුදක් මැද හදිසි අවස්ථාවක්  මා තැතිගත්තා මිස  දෙවියන් සිහිවුනේ නම් නැත. මොන හදිසි අවස්ථාවක වුවත් පළමුව තුරුලු කරගතයුත්තේ තමාගේ ජීවිතාරක්ෂක ජැකට්ටුවයි බැවින් එය රදවා ඇති මාගේ කැබිනය වෙත දිව්වෙමි. ඇත්තෙව්ම නෞකාවේ පහල තට්ටුවක සිට තවත් තට්ටු හතක් හෝ අටක් පමණ ඉහළින් ඇති මාගේ කැබිණයට ගොස් එහි ඇති ජීවිතාරක්ෂක ජැකට්ටුව (Life Jacket) ගැනීමට යෑම හදිසි අවස්ථාවක කොතරම් අනුවන ක්‍රියාවක්දැයි දැන් සිතට නැගේ. එම කාලවකවානුවේ නිපදවු නවිනතම නෞකාවක්වූ එහි අමතර ජීවිතාරක්ෂක ජැකට්ටු තිබුනේ ජීවිතාරක්ෂක බෝට්ටුය අසළ පෙට්ටියක දමාය. හදිසියේ නැව පෙරලි මුහුදුබත්වූවොත් ජීවිතය ගලවාගන්නට අඩුම අවස්ථාවක් හමුවන්නේ එන්ජින් කාමරයේ අයවලුන් හටයි. 

        අනෙක් දෙදෙනා කොහේ ගියාදැයි සෙව්වේ නැතිව මා මගේ කැබිනයට ගොස් ජැකට්ටුව ගත්තෙමි. හදිසියකදී ජීවිතාරක්ෂක බෝට්ටුව අසළට රැස්විය යුතුවුවත් එළියට බැසීම කළහැක්කක් නොවීය. කවුදෝ කීවේ නැවේ පාලනය කරනා වීල් හවුසිය (Wheel House/ Bridge) යන ලෙසයි. ජීවිතාරක්ෂක ජැකට්ටුව රැගෙන විල් හවුසියට ගිය මාහට මහත් ලෙසින් කැළඹුනු අයුරින් හුන් කපිතාන්වරයා පැවසුවේ ඩෙක් ඔෆිස් එකට යන ලෙසය. යළිත් තට්ටු පහක් බැස ඩෙක් ඔෆිස් එකට ගිය විට කාටදෝ අනතුරක් සිදුව ඇතිබවක් ඉක්මනින් ඔහුව රැගෙන එන්නට නෞකාවේ ඉදිරියට යන ලෙසත් අණ ලැබින. ඒවන විට මාගේ අනෙක් සගයන් දෙදෙනා ස්ටෙචරයක්  (Stretcher, Neil Robertson Type) රැගෙන ඉදිරියට ගොස් තිබුනි. කකුලේ දණහිස මට්ටම දක්වා උසට නෞකා තට්ටුවට වදිනා මුහුදු රළ අතරින් ඉදිරියට යෑමත් ඉතා අසීරුය. නෞකාවේ මැදක් වන්නට යන අතරේදී ස්ටෙචරයට දමාගත් කිසිවෙකු අසීරුවෙන් ඔසවාගෙන එන අපේ අය හමුවිය. ස්ටෙචරයේ නෞකාවේ ප්‍රධාන නිලධාරියා එහි සිටි අතර කකුලකින් ලේ නොනවත්වා ගලන්නට විය. ඔහු උදේ අටට අවසන් වන තම ඩියුටිය අවසන්කර නෞකාවේ ඉදිරියට ගොස් තිබුනේ රුසියානු ජාතික බෝසන් වරයාත් (Boatswain) සමඟින්ය . ඒ නියමාකාරයෙන් නොවැසුනු කවුලුවක් හරහා ඉදිරියේ තිබු බෝසන් රූම් හා තින්ත ගබඩා කාමර සියල්ල මුහුදු ජලය පිරි එලාමය නාදවීම ගැන සොයා බැලීමටය. Forecastel Deck වෙතට ගිය ඔහුට ඉදිරියෙන් ඈදී ආ දරුණු රළ පහරකට අසුවිය. ඉන් ඔහු විසිවගොස් ඇති අතර එම රළ පහරින් ඔහු පාදය බිදි තුවාල ලබා තිබුනි.

බහාලුම් නෞකාවක තට්ටුව මතත් කන්ටේනර් බහාලුම් පටවන අතර ඉදිරියට යන්නට ඇත්තේ දෙදෙනෙකුට ඇගේ නොවැදි මාරුවිය හැකි පමණ පටුමාර්ගයක් පමණි. එවැනි මාර්ගයක දිගින් දිගටම දණහිසටත් වඩා උසට වදිනා රළ අතරින් ස්ටෙචරයක අඩිහයහාමාරක් පමණ උස හැඩිදැඩි සිරුරති කෙනෙකු පටවාගෙන එමත් බොහෝම අසීරුය. අප මාරුවෙන් මාරුව ස්ටෙචරය උසවාගෙන එද්දී එකවරම නැග ආ දරුණු රළ පහරකින් මාගේ එන්ජින් කාමර සගයා වන අමිල මුහුදට නොවැටි දිවි බේරාගත්තේ අසළ තිබු කනුවක් බදා ගනිමිනි. කවුදෝ කෑගසමින් කීවේ අප ඉන්නා ස්ටාබර්ට් පැත්තට රැල්ල නොවදින අයුරින් නැව හරවන්නට කැප්ටන්ට දන්වන ලෙසයි. ඔහු එය කළාදැයි නොදනිමි.  

නැව් තට්ටුවට වදිනා චන්ඩ රළ අතරන් අපගේ දිවි බේරාගෙන තුවාලවූ ප්‍රධාන නිලධාරියාත් රැගෙන ඇකමඩේෂන් හි තිබෙන හොස්පිටල් නමින් හැදින්වෙන රෝහල් කාමරයට පැමිනියෙමු. මේවනවිටත් අනතුර සිදුවී පැය භාගයකට වඩා ගතව තිබුනි. රබර් බුට් දෙකක් පැලද හුන් ප්‍රධාන නිලධාරියාගේ එක් පාදයක් බිදි ගොස් තිබුනේ රබර් බුටයට ඉහලිනි. ඔහු ඇඳ සිටි ඔවර්රෝලය ඉරාගෙන කකුපේ ඇට කටු ඉවතට පැමිණ තිබුනි. රෝහල් කාමරයේහි තිබෙනා ඇදක ස්චෙරය පිටින්ම ඔහුව හොවා තබන්නට ලාංකීක දෙවන නිලධාරියාගෙන් අණක් ලැබුනේ ඉක්මනින්ම ඔහුව වෙනත් නැවෙන් පිටත්කරහරින්නට බලාපෙරොත්තුව පිටදැරිවය. ලීපටි සහිත කැන්වස් රෙදිවලින් මසා ඇකිලිය හැකිසේ නිපදවා තිබු මේ ස්චෙරය උඩ නිදා සිටිම තරමක් අසීරුය  (Stretcher, Neil Robertson Type) . මද වේලාවකින් ලාංකික කපිතාන්වරයාත් එතැනට පැමිණි අතර ප්‍රධාන නිලධාරියාය පහසු වන්නට රෝහල් ඇදේ හිස පැත්ත ඔසවා තබන්නය අණදුනි. ඉක්මනින් ඔහුව ගොඩබිමකට යවන බව ප්‍රධාන නිලධාරියාය කී ඔහු එතෙක් මොෆින් එන්නත් (Morphine)  කළයුතු බව කීවේය. මෝෆින් එන්නත් කිරීමට ප්‍රධාන නිලධාරියාගෙ කැමත්තක් තිබුනේ නැත. අසීරුවෙන් ඔහුව පැත්තට පෙරලා ඔවරොලයේ පිටුපසින් කොටසක් කපා තට්ටමකට මොෆින් එන්නත් කෙරුනි. රබර් බුටය ගැලවිමට කිසිවෙකුත් උත්සාහ නොකල අතර කැඩුනු කකුල එහා මෙහා නොදුවන්නට පතුරුතබා බැඳ දැමුවෙත් නැත. තවදුරටත් මෙසේ බලා සිටිමෙන් පලක් නොවන බැවින් මා මාගේ අනෙක් එන්ජින් අංශයේ සගයාත් සමඟින් එන්ජින් කාමරයේ ලී පතුරු සොයන්නට දිවගියෙමු.  ඉක්මනින් ලී පතුරු ඉරාගෙන ගෙනවිත් දුන්නද එය බාවිතා කළේද නැත. නෞකාවක වෛද්‍ය නිලධාරියා වන්නේ දෙවන නිලධාරියායි. ඔහුගේ තීරණවලට හෝ කපිතාන්ගේ තිරණ වලට පිටින් යෑමේ හැකියාවක් අපට නොතිබුනි. අවසානයේ කපිතාන් සියල්ලන්ටම තම තමන්ගේ රාජකාරිවලට යන ලෙස පැවසුවායින් අප එතැනින් ඉවත්ව ගියෙමු. දහවල් කෑම විවේකයේදි පැමිණ රෝහල් කාමරයට හිසදමා බැලීමේදි දකින්නේ සාමාන්‍ය නැවියෙක් මොෆින් නිසා නින්දකට වැටුන ප්‍රධාන නිලධාරියා අසළින් තබා තිබුනු අයුරුය. හවස තුනේ තේපානයට එන්ජින් කාමරයෙන් එළියට පැමිණ අනෙක් අයගෙන් විමසීමේදි දැනගන්නට ලැබෙන්නේ දෙවන නිලධාරියා හෝ වගකිවයුතු කිසිවෙකුත් රෝහලට පැමිණ නැති අතර දුරකථනයෙන් එතැන සිටිනා නැවියාට පැරසිටමොල් දෙන්නට උපදෙස් දී ඇති බවයි. අවසානයේදි පැය කිහිපයක් කිසිදු ප්‍රතිකාරයක් නොමැතිව හුන් අසරණ ප්‍රධාන නිලධාරියා අධික රුධිර වහනයෙන් මෙලොව හැරගියේය.

මියගිය පසුවත් රබර් බුටය ගලවා ඉවත් නොකළ

රබර් බුටය ගලවා ඉවත් කළ පසු

 අප විසින් නැවේ ශිතාගාරයේ  (cool roon) පළතුරු හා කිරි ආහාර ගබඩාව හිස්කර පොලතින් බොඩි බෑගයක දමන ලද ප්‍රධාන නිලධාරියාගේ සිරුර තැම්පත් කළෙමු. තවත් දින තුනක් පමණ ගෙවි ගියේ මුලු නෞකාවම මූසල කරවමින්ය. ප්‍රචන්ඩවූ සයුර  දිගටම අපට පහරදුන්නාය. අනතුරින් පසුව සිදුවූ අභාග්‍ය සම්පන්න සිදුවීමෙන් කිසිවෙකුගෙත් මුහුනුවල සිනහවක් දකින්ට නොලැබුනි. 

ශීතාගාරයේ තැම්පත් කළ සිරුර

අවසන් වරට ලීයු ප්‍රධාන නිලධාරියාගේ අත් අකුරු

නියමිත ලෙසින් ප්‍රතිකාර කළේ නම් අකාලයේ මිය නොයා අදටත් ඔහු ජීවතුන් අතර සිටින්නට තිබුනි. ඔලුව ඉහළට සිටින්නටත් තුවාලවූ කකුල පහළට සිටින්නටත් තැබිමෙන් රුධිර වහනය වැඩිවීමත්. රබර් බූටය ගලවා රුධිර වහනය නවතා දමන්නට කටයුතු නොකිරීමත් නිසා ප්‍රධාන නිලධාරියා ගලවාගන්නට නොහැකි විය. ඔහු මියගිය පසුව රබර් බුටය ගලවා ඉවත් කළ අතර එය රුධිරයෙන් පිරි තිබූ බව පසුව දැනගතිමි. ඔහු මියගියේ  වෛද්‍ය නිලධාරියාවු දෙවන නිලධාරියාගෙත් කපිතාන්ගෙත් නොසැකිල්ල නිසා බවත් ඔවුන්ගේ අණට ඉහලින් යන්නට නොහැකි බැවින් සියල්ලන් සිටියේ කරබාගෙන බවත් මෙහි ලියන්නට සිදුවේ. මේ කාල සීමාවේ තවත් සිදුවිම් බොහෝ සිදුවූවත් ලිපිය දිග වැඩිවන බැවින් නොලියමි.

ඒ සිදුවීම සිදුව වසර ගනනාවක් ගතවූවත් එය මතකයට එන සෑම වාරයකදීම අපට ඔහු බේරාගන්නට තිබූ බවට අදටත් මාගේ හදවත මුරගායි.